Woord vooraf

Een blog over de Agion Oros (Athos), de Tuin van de Moeder Gods, het spirituele centrum van het oosters-orthodoxe christendom.
En dus ook over kloosters, pelgrimeren en ikonen. (Tekst in geel bevat een link)
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe blogs? Abonneer u onderaan deze pagina.

dinsdag 31 juli 2012

156 - PANAGIA TRICHEROUSA/ΠΑΝΑΓΊΑ Η ΤΡΙΧΕΡΟΎΣΑ (1)

Vorige week (25/12 juli) werd in I.M. Chiliandaríou het feest gevierd ter ere van de ikoon van de Alheilige Moeder Gods met de Drie handen (Grieks: Παναγία η Τριχερούσα/ Panagía i Tricheroúsa). Dit is één van de beroemde wonderdoende Moeder Godsikonen op de Heilige Berg. Opvallend element is de zilveren (derde) hand in de hoek. De ikoon bevindt zich in het katholikon van het klooster:



Met deze ikoon is de naam van de Heilige Johannes van Damaskos (Grieks: Ιωάννης ο Δαμασκηνός/Ιοánnis ο Damaskinós) (676-749), de grote voorvechter van ikonen, verbonden. Volgens één van de overgeleverde verhalen kwam de Odigítria-ikoon in de zevende eeuw in het bezit van de Heilige, die haar vanwege haar geneeskrachtige werking bijzonder vereerde.

(Michaíl Anagnóstou, Chios, 1734)

Het is een bijzondere ikoon, omdat zij één van de vier is, die aan de Heilige schilder-apostel Lukas wordt toegeschreven. Het verhaal gaat dat zij de steun en toeverlaat van Johannes was tijdens zijn strijd tegen de ikonoklasten, met name tegen keizer Leo III de Isauriër. Op bevel van die keizer werd de rechterhand van Johannes afgehakt, zodat hij niet meer kon schrijven over de verering van ikonen. Zijn hagiograaf schrijft: Zo werd de hand, die voordien in de strijd tegen de vijanden van de Heer met inkt bevlekt was, gekleurd in eigen bloed.

Johannes bad bij de wonderdoende ikoon van de Moeder Gods, die hij in het geheim bewaarde, om genezing en zijn gebed werd verhoord. De Moeder Gods hechtte de afgehakte hand weer aan de arm, met de opdracht de hand te gebruiken als de pen van een snelle schrijver om hymnen te schrijven ter ere van Christus en haarzelf. Ook kon Johannes de tegenstanders van ikonen weer bestrijden.

Uit dankbaarheid liet Johannes een zilveren votiefhand maken en bevestigde die aan de ikoon. Sinds die tijd draagt zij de naam Panagía Tricheroúsa.   

           

zondag 29 juli 2012

155 - LANGST LEVENDE ATHOSMONNIK OVERLEDEN


Een bijzonder overlijdensbericht: Vandaag, zondag 29 juli 2012, is de (vermoedelijk) langstlevende Agioriet, vader Ioánnis Chiliandarinós op de leeftijd van 105 jaar in de Heer overleden.

Vader Ioánnis werd op 10 mei 1907 in Servië geboren. Na de Tweede Wereldoorlog emigreerde hij naar Engeland. Hij bleef daar tot in het begin van de jaren tachtig, maar na de dood van zijn vrouw werd hij monnik in I.M. Chiliandaríou. Sindsdien heeft hij nooit een voet buiten de Agion Oros gezet.

Hoewel hij een groot patriot was, bezocht hij Servië nooit meer sinds de Tweede Wereldoorlog. Het is niet meer, zoals hij zei, het land dat ik kende. Het zou me niet aan mijn jeugdjaren doen denken en dat zou me zeer bedroefd maken.

Hij leefde een leven van gebed en gehoorzaamheid. Zijn diakónima (dienstwerk) al die jaren was tuinman zijn. Velen zullen hem zich herinneren als de monnik die met zakken om zijn knieën door de kloostertuin kroop.

Hij hield van Servische poëzie en hij was ook zelf dichter. Hij schreef vele boeken. In 2009 ruilde hij zijn typemachine uiteindelijk voor een laptop die hij kreeg van zijn medebroeders in het klooster.

September 2011 had vriend Keliotes een toevallige 'ontmoeting' met de monnik. Hij was op weg naar huis na zijn Athosbezoek en de boot meerde aan aan de arsanás van I.M. Chiliandaríou. Tot zijn verrassing ontdekte hij vader Ioánnis op het balkon, vanwaar hij de pelgrims gadesloeg.


Καλό Παράδεισο

Tot slot nog enige bewegende beelden van vader Ioánnis en zijn stemgeluid:

zaterdag 21 juli 2012

154 - ORTHODOXE HEILIGEN IN DE LAGE LANDEN (BOEK)


Omdat ik in Nederland woon en in het Nederlands schrijf, besteed ik onregelmatig aandacht aan ikonen en orthodoxe heiligen in de Lage Landen. Ikonen met heiligen uit onze streken zijn er nog niet zoveel. Boeken nog veel minder. Onlangs publiceerde het H. Klooster Moeder Gods, Troosteres der Bedroefden in Pervijze (B) het boek Synaxis van de Heiligen van België.
De dienaar Gods Nikodim schrijft: 'Het boek is uitgegeven ter gelegenheid van 150 jaar Orthodoxe Kerk in België. Het bevat 30 beschrijvingen van heiligen, die in onze streken (en soms ook in Frankrijk en/of Nederland) hebben geleefd. Elke vita wordt aangevuld met een troparion en/of kondakion en bovendien kleurrijk geïllustreerd met een ikoon, op kundige wijze 'geschreven' door vader Pol uit Maastricht. Alle ikonen worden bewaard en vereerd in het Klooster van Pervijze.

Omdat, zoals vader Serafim van Platina schreef, 'de Ware Orthodoxie op de meest sprekende wijze kan worden ontdekt in de levensbeschrijving van Heiligen', is het boek een aanrader of beter 'een must' voor wie zich in het geloof wil verdiepen of een stukje Christelijke geschiedenis wil (her)ontdekken.'

Meer over ikonen van heiligen in onze streken en over de uitbeelding van die heiligen, is te lezen in het zeer interessante interview met ikoonschilderes Natalja Ermakova, naar aanleiding van de ikoon Heiligen van de Lage Landen. Zie: Nikolaas in de Jordaan, (2011) 1, pp. 3-7  


woensdag 18 juli 2012

153 - ATHANASIOS DE ATHONIET/ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ

                                          Ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης/Athanásios de Athoniet
                                     (noordmuur van de Protátonkerk, detail, augustus 2010)


Vandaag (18/5 juli) vieren we de gedachtenis van de gemeenschappelijke vader van de Agioriten en de stichter van het gemeenschappelijke (κοινοβιακός/kinoviakós) monnikendom op de Agion Oros, de Heilige Athanásios († 5 juli 997). Centrum van de feestelijkheden is I.M. Megístis Lávras.
Zie hieronder beelden van de de feestelijke viering van (vermoedelijk) 2011:




                                               Noordmuur Protátonkerk, augustus 2010

donderdag 12 juli 2012

152 - TWEE BIJZONDERE 'MEMORIALS' VANDAAG

 Panagía Tricheroúsa/Παναγία η Τριχερούσα

Vandaag vieren we het Feest van de Alheilige Moeder Gods met de Driehanden. Vorig jaar zag ik haar ikoon in het Servische klooster I.M. Chiliandaríou/Ι.Μ Χιλιανδαρίου.

Ook vandaag gedenken we de onvergetelijke monnik vader Paísios, die in 1994 overleed.




zondag 8 juli 2012

151 - LEZING W.P. THEUNISSEN OVER ATHOS (1961)

Naast het schrijven van boeken en artikelen over Athos, hield de 'vereerder van den Heilige Berg' W.P. Theunissen ook lezingen. Op beide terreinen was hij een pionier. In Nederland was er in zijn tijd weinig tot niets bekend over het Oosters-Orthodoxe Christendom en over de Agion Oros. Soms kreeg zo'n lezing aandacht in de krant, zoals deze in het Utrechtsch Nieuwsblad, 28 oktober 69(1961), p 4




vrijdag 6 juli 2012

150 - AGION OROS (ATHOS) IN HET NEDERLANDS, BOEKEN, ARTIKELEN, AANVULLING 2


Hieronder volgt aanvulling 2 op mijn lijst met boeken en artikelen over Athos. Zie ook debergathos 2 en 32 (aanvulling 1)

Aalsvoort, Lambert van der, Op 'pelgrimstocht' langs de kloosters van Athos. Gastvrijheid is er traditie, maar geldt beslist alleen voor mannen, in: Terdege 19 september 1987, p 25-29
Linden, Ludo, Reisverhaal Mount Athos: mijn verhaal, mijn zoektocht naar....op weblog TangaTanga juli 2011. Zie debergathos 42, 43 en 44
Overduin, Hans, De berg van stilte, in: Jaarboek van de Vereniging van Orthodoxen 2010, pp 121-136. Zie debergathos 149
Robert, Paul, Geen vrouwen, alleen Maria, in: Het Financieele Dagblad 17 september 2011, pp 50-52. Zie debergathos 135
Robert, Paul, Chalkidikí en de Heilige Berg, in: VakantieMagazine 2011, pp 34-38. Zie debergathos 123
Robert, Paul, De Heilige Berg Athos. Verboden voor vrouwen!, in: Flower Power Travel (2011)3, pp 86-91. Zie debergathos 135
Robert, Paul, Athos, berg van de monniken, in: Het Beste (2012)4, pp 66-73. Zie debergathos 146
Veldhoen, Lex, Verboden voor vrouwen: de autonome monnikenstaat Athos, in: Het Nieuwsblad 16 juli 2011; NRC Weekend 29/30 oktober 2011, pp 16-17 (Eiland zonder vrouwen). Zie debergathos 53

Vertaald
Christodoulos de Agioriet, Vader Païsios van de Heilige Berg, Diksmuide 2011, pp 180

dinsdag 3 juli 2012

149 - HANS OVERDUIN EN DE BERG DER BERGEN: ATHOS

Als tiener al kon historicus Hans Overduin ademloos naar de hoge toppen van de Alpen staren. Later bezocht hij regelmatig de 'Agion 'Oros. In bijgaand artikel, dat eerder werd gepubliceerd in het Jaarboek 2010 van de Vereniging van Orthodoxen H. Nikolaas van Myra, schrijft hij over de berg der bergen, voor de Oosters-Orthodoxe wereld, en misschien wel voor de hele Christenheid: de Heilige Berg Athos.
Athos, de berg van stilte


                                                 'Berghut' Panagía, 19/6 augustus 2010