Woord vooraf

Een blog over de Agion Oros (Athos), de Tuin van de Moeder Gods, het spirituele centrum van het oosters-orthodoxe christendom.
En dus ook over kloosters, pelgrimeren en ikonen. (Tekst in geel bevat een link)
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe blogs? Abonneer u onderaan deze pagina.

vrijdag 11 december 2015

529 - GEDACHTEN, OVERPEINZINGEN OVER ATHOSBEZOEK(ERS): (TE) GROOT IN AANTAL? EN ANDERE 'RAMPEN', DEEL 2/3

I.M. Dochiaríou ontving op vrijdag bij de feestelijkheden vanwege de Heilige Aartsengelen een record aantal pelgrims. 650 werden er ongeveer geteld, zo melden media. Ze konden ook nog twee dagen van de gastvrijheid van het klooster genieten, omdat de boten zaterdag vanwege de harde zuidenwind niet mochten varen.

En dan denk ik bij lezen hiervan: 650 pelgrims, twee dagen, één nacht? Zoveel? Hoe redden die monniken dat? Moeten ze zoveel gasten gewoon vinden? Ik weet het niet. Persoonlijk vind ik zo'n aantal op een dergelijke plek, in een klooster, veel te veel. Ik weet ook wel dat voor feestdagen andere regels gelden en dat beperkingen opleggen als strijdig met de filoxenía beschouwd kan worden, maar toch... In deel 2 en 3 van mijn overpeinzingen laat ik mijn gedachten gaan over de groei van het aantal pelgrims en over de gevolgen van die groei.

Over aantallen bezoekers verstandig te spreken valt niet mee. Het is mij tenminste niet gelukt om recente betrouwbare cijfers te verkrijgen. Media en monniken noemen wel (grote) aantallen, maar ik weet niet of die kloppen. Desondanks denk ik dat je kunt zeggen dat het aantal bezoekers aan de Heilige Berg deze eeuw flink is gegroeid. Dat kun je gewoon zien, op de boot bijvoorbeeld. Wel denk ik dat door de ekonomische krisis in Griekenland Grieken tegenwoordig minder gemakkelijk een reis naar Athos maken. Daar staat echter tegenover dat ik meer, Bulgaren, Roemenen, en vooral Russen en Serviërs heb gezien. Op de foto (trápeza van I.M. Chiliandaríou, 4 december) tel ik zo al tachtig gasten.

Hoe groot (de groei van) het aantal pelgrims aan de Agion Oros is, is mij dus niet duidelijk. Graham Speake schrijft in een recent artikel dat het Athoskantoor elk jaar 40.000 diamonitiria uitgeeft. Archontáris Michaël van I.M. Símonos Pétras zegt (Athosweblog) dat de verwachting voor 2015 120.000 pelgrims is en voor 2016 150.000. Tien jaar geleden waren het er nog 50.000. De feestelijkheden bij gelegenheid van duizend jaar 'Russen op de Heilige Berg Athos' zullen ongetwijfeld heel veel Russische pelgrims extra trekken. 

Of moet je inmiddels 'toeristen' zeggen zoals de schrijver van een artikel op een blog, een 'eenvoudige priester', meent. Hij ergert zich, terecht, aan de mannen die roken en allerlei etenswaar meebrengen en die zich daarbij gedragen alsof ze op een camping zijn. 

Dergelijk gedrag is volgens mij een symptoom van de veranderingen in de 'wereldlijke maatschappij' die tegenwoordig gemakkelijker tot de Heilige Berg kunnen doordringen. Grote(re) aantallen hebben onvermijdelijk hun invloed. Gecombineerd met een  eenvoudigere toegangsprocedure, vergeleken twintig jaar of meer geleden, levert dat in potentie een bedreiging op voor de rustige en eenvoudige leefomgeving van de monniken. 

En het is niet alleen een risico voor de monniken, maar ook voor het milieu en de eeuwen oude kunst en cultuur. Bijgaande afbeeldingen met graffiti deden eerder genoemde 'eenvoudige priester' de vraag stellen of het aantal bezoekers aan de Agion Oros niet verminderd moet worden en of er geen eisen/voorwaarden aan een bezoek gesteld moeten worden. En ik, als bezorgde Athospelgrim, ben geneigd bij het zien alleen al van deze foto's de vraag met ja te beantwoorden.






Op de site van de Duitse Vereniging van Vrienden van Athos staat te lezen: Athos is geen wandelbestemming. Athos heeft een schitterend landschap, maar het is een pelgrimsoord. Bezoekers die menen de Berg alleen als vakantiegebied om te wandelen willen leren kennen zijn hier op de verkeerde plek. En dat is juist gesteld. 

Ik heb inmiddels meerdere mensen ontmoet die amper een idee hadden wat de Agion Oros is en die toch een diamonitirion hadden aangevraagd en gekregen. Mensen die werden aangetrokken door de naam (waarom?) en mensen die alleen 'een berg' wilden scoren. Want ook leden van het speurdersspel Geocaching hebben inmiddels 'schatten' op de Heilige Berg verborgen en ook dat trekt weer mensen met in mijn ogen verkeerde motieven.

In deel 3 wil ik nog wat meer zeggen over de samenhang met en de gevolgen van de moderne tijd.




De oude wegwijzer 'De Hand' (Grieks: Χείρα/Cheíra) met graffiti