Woord vooraf

Een blog over de Agion Oros (Athos), de Tuin van de Moeder Gods, het spirituele centrum van het oosters-orthodoxe christendom.
En dus ook over kloosters, pelgrimeren en ikonen. (Tekst in geel bevat een link)
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe blogs? Abonneer u onderaan deze pagina.

zondag 30 april 2017

619 - DERDE ZONDAG VAN PASCHA/ΠΑΣΧΑ, HEILIGE MIRONDRAGENDE VROUWEN

Deze zondag staat in het teken van de eerste verschijning van Jezus na zijn begrafenis. Deze twee ikonen van Theofánis de Kretenzer, in Kretenzische Stijl, verbeelden de tekst.

[1] Na de sabbat, bij het aanbreken van de eerste dag van de week, gingen Maria van Magdala en de andere Maria naar het graf kijken. [2] Plotseling kwam er een zware aardbeving. Want een engel van de Heer daalde uit de hemel neer, kwam naderbij, rolde de steen weg en ging erop zitten. [3] Zijn uiterlijk schitterde als een bliksemflits en zijn kleding was wit als sneeuw. [4] De wachters beefden van angst en werden lijkbleek. [5] De engel zei tegen de vrouwen: ‘U hoeft niet bang te zijn, want ik weet dat u Jezus zoekt die gekruisigd is. [6] Hij is niet hier: Hij is tot leven gewekt, zoals Hij gezegd heeft. Kom, kijk naar de plaats waar Hij gelegen heeft. [7] Ga snel tegen zijn leerlingen zeggen: “Hij is uit de doden opgewekt, en zie, Hij gaat voor u uit naar Galilea; daar zult u Hem zien.” Dit had ik u te zeggen.’

Links: Onder de boog staat ΙΔΕ Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ EKEITO O Κ(ΥΡΙΟ)Σ (zie de plek waar de Heer lag) en, rechts, bij de opening van het graf: O ΑΓ(ΙΟ)Σ ΤΑΦΟΣ (het Heilige Graf)

De Steen/Ο Λίθος 
(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)


[8] Ze gingen snel van het graf weg, vol angst en met
grote vreugde, en ze liepen hard om het aan zijn leerlingen te vertellen. [9] En zie, Jezus kwam hun tegemoet. ‘Gegroet’, zei Hij. Ze gingen naar Hem toe, grepen Hem bij de voeten vast en vielen voor Hem op de knieën. [10] Toen zei Jezus hun: ‘Wees niet bang. Ga mijn broeders vertellen dat ze naar Galilea moeten gaan. Daar zullen ze Mij zien. (Matth. 28, 1-10)


                                                        Το Χαίρε των Μυροφόρων/De begroeting van de Mirondraagsters 
                                                                               (Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)
                                  
Onder de boog staat Το Χαίρε των Μυροφόρων (de begroeting van de Mirondraagsters): Gegroet. Opschrift bij de Moeder Gods: Μ(ΗΤΗ)Ρ Θ(ΕΟΥ), bij Jezus: Ι(ΗΣΟΥ)Σ Χ(ΡΙΣΤΟ)Σ, en bij Maria Magdalena: Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

zaterdag 29 april 2017

618 - DINSDAG VAN PASCHA/ΠΑΣΧΑ, I.M. IVIRON, LITANIA VAN DE IKOON PANAGIA PORTAITISSA

De tweede grote litanía vindt plaats bij het I.M. Ivíron met de wonderdoende ikoon van de Panagía Portaïtissa. Normaal vindt deze litanía plaats op de dinsdag van Pasen, maar omdat het weer zeer slecht was (zie mijn blog over de maandag) is de processie verplaatst naar vrijdag 21 april, de feestdag van de Panagía Zoodóchos Pigí, de Levenschenkende Bron.

In de vroege ochtenduren vierden de Metropoliet van Langkadá, Lití en Rentíni, samen met hegoúmenos archimandriet Nathanaël en oud-abt Vasílios de Orthros en de Waterwijding.
Daarna ging men naar de Káthisma van de Panagía Portaïtissa voor de goddelijke Liturgie en vervolgens werd de ikoon overgebracht naar de Agíasma en geplaatst op de plek waar volgens de traditie de Heilige Gabriël hem in 1004 uit de zee viste.









          Romfea.gr en veel meer foto's hier

vrijdag 28 april 2017

617 - MAANDAG VAN PASCHA/ΠΑΣΧΑ, KARIES, LITANIA VAN DE IKOON AXION ESTIN DEEL 3/3

Tijdens de ontvangst in I.M. Koutloumousíou was het weer nog aangenaam, met een zonnetje. Na de plechtigheid in het kathólikon, trok de litania verder de omgeving van Kariés in, om via onder andere het konáki van I.M. Stavronikíta bij I.S. Agíou Andréa aan te komen. 



De litanía loopt verder:





Mijn paréa en ik liepen niet verder mee, maar gingen in het konáki voorbereidingen treffen voor de ontvangst van de ikoon en de stoet. Ondertussen trok de hemel wel langzaam dicht boven het konáki en de Heilige Andreasskíti. Ook vielen de eerste druppels.

Ondanks de nattigheid verwelkomden wij de pelgrims aan de poort van onze konáki met onder meer de ikoon van de beschermheilige van het klooster, de Heilige Nikolaas Streidás.


De Andreasskíti bood bescherming aan de stortregen die inmiddels uit de hemel viel. Die regen nam uiteindelijk zulke vormen aan dat de litanía hier werd afgebroken. Het laatste uur kon niet meer voltooid worden. 

De ikoon werd met de auto in het kletsnatte Karíes in veiligheid gebracht en ook de vele pelgrims probeerden, net als wij, een beetje droog te blijven. Dat viel niet mee. Het bleef de verdere middag en een deel van de avond stortregenen.


Bron: Amen.gr
          Moni Esfigménou

donderdag 27 april 2017

616 - MAANDAG VAN PASCHA/ΠΑΣΧΑ, KARIES, LITANIA VAN DE IKOON AXION ESTIN DEEL 2/3

De hele Grote Week tot en met Paaszondag was het weer prima geweest. Zowel overdag als 's nachts was de hemel kraakhelder, zodat de zon en de maan en veel sterren te zien waren. En het geluid van de stilte (en de vogels) te horen. Maar maandagochtend, de dag van de litanieën, zowel in 'mijn' I.M. Stavronikíta als in Kariés, was het plotseling zwaar bewolkt, boven de zee en boven de Berg. Je hoorde ook al meer wind. Onze kaarsen waaiden in de vroege ochtend regelmatig uit, maar gelukkig bleef het droog.


Voordat we naar Kariés vertrokken voor de litanie met de Axion Estin-ikoon zei vader F. dat het net deze dag mogelijk zou gaan regenen. Boven Kariés in de bergen hingen de wolken lager, maar in de loop van de ochtend brak gelukkig de zon toch nog door. Ik zou met mijn paréa de processie volgen tot I.M. Koutloumousíou, en daarna bij het konáki van I.M. Stavronikíta de stoet weer opwachten, zo'n twee en een half uur later. 

Tegen elven vertrok de litanía uit de Protátonkerk richting I.M. Koutloumousíou, via het konáki van I.M. Ivíron en dat van I.M. Pantokrátoros. Daar stopte de grote stoet pelgrims die de ikoon begeleidde telkens voor een begroeting van de ikoon. Voor de pelgrims was er eten en drinken tijdens dergelijke stops. Hieronder volgen foto's uit dit begin van de litanía:


 






































Bij I.M. Koutloumousíou werd de ikoon opgewacht door onder meer de hegoúmenos van I.M. Esfigménou, Bartholoméos. Voor de meelopende pelgrims stond spijs en drank klaar:



Bron: Amen.gr

donderdag 20 april 2017

615 - MAANDAG VAN PASCHA/ΠΑΣΧΑ, KARIES, LITANIA VAN DE IKOON AXION ESTIN DEEL 1/3

Maandag van Pascha is de dag van de litanía van de ikoon Axion Estín, de dag van de kellioten. De ikoon gaat in een drie uur durende processie door de omgeving van Kariés. Met mijn fototoestel filmde ik een indruk van die stoet:



De volgende dag moest ik weer terug 'de wereld' in vol met mooie  gedachten en herinneringen. Tijdens de Grote Week bedacht ik dat ik misschien wel de enige Nederlander in deze periode op Athos was. Echter:

Op de ferryboot op weg naar Ouranoúpoli hoorde ik bij toeval onmiskenbaar Nederlandse klanken tussen al de Griekse en Slavische geluiden. Twee jongemannen bespraken op een bank de afgelopen paar dagen. Ze bleken met hun vader een bijzondere tijd op Athos te hebben doorgebracht, een tijd waarvan ze vooraf geen enkel idee hadden. Hun vader had in zijn jeugd in de jaren zeventig ooit een nieuwsgierig bezoek aan de Berg gebracht. Hij had zijn zoons nu weten over te halen met hem een (nieuw) bezoek te brengen, en wel met Pasen. De Paasnacht maakten ze mee in I.M. Dionisíou, en ze wandelden naar I.M. Megístis Lávras. Met deze drie Nederlanders van protestantse oorsprong had ik een bijzondere en aangename gedachtenwisseling. De vaartijd ging zo snel voorbij, dat de aankomst in de haven ons gesprek abrupt beëindigde.

zondag 16 april 2017

614 - PASEN/Η ΠΑΣΧΑ, DE OPSTANDING/Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ

De Opstanding/Η Ανάσταση
(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)




Christus is opgestaan/Χριστός Ανέστη!



Χριστός ανέστη εκ νεκρών    Christós anésti ek nekrón,
θανάτω θάνατον πατήσας      thanáto thánaton patísas
και τοις εν τοις μνήμασι        kè tis en tis mnímasi
ζωήν χαρισάμενος!                zοïn charisámenos

Christus is opgestaan uit de doden
de dood vertredend met zijn dood
en aan hen in het graf
schonk Hij het leven!

Pasen
Ik wilde wel ik kon
een versje maken dat
ik aan uw oor zou hangen
en gij hoort dan gezangen
in een abdij vol zon
en reuk van 't wierookvat.

'T is Pasen
en misschien
als ik Goddank voordien
de dagen van dat feest
in Hellas ben geweest
hoort gij in uw oorringen
Athos' monniken zingen
't orthodox horologion.

Ik wilde dat ik het kon.

Dichter-wandelaar Hubert van Herreweghen (1920-2016)

zaterdag 15 april 2017

613 - GROTE ZATERDAG/TO ΜΕΓΑΛO ΣΑΒΒΑΤΟ


Grote Zaterdag is de laatste dag van de Grote week. Hij is gewijd aan de Nederdaling van Jezus in de hel/Hades. Terwijl Zijn lichaam in het graf lag, daalde Zijn ziel tijdelijk af naar de Hades om aan de doden Zijn Woord te brengen.

Grote Vrijdagavond, in de nacht naar Grote Zaterdag, vindt de Kruisafname plaats. De monniken vervangen het eerder geplaatste Kruis door een geborduurde doek (Grieks: Επιτάφιον/Epitáfion), symbool van de graflegging van Jezus. In de vroege ochtenduren dragen de monniken het Epitáfion in een processie al biddend rond de kloosterkerk. Tot slot gaan de monniken en de aanwezige pelgrims onder het Epitáfion door de kerk weer binnen. (I.M. Stavronikíta, 14/15 eeuw, 91,5x113 cm)

De Klaagliederen (Grieks: Τα Εγκώμια/Ta Engkómia) van de vrouwen bij het graf worden gezongen, hier door de monniken van het Heilig Vatopedíouklooster:

Op deze ochtend van Grote Zaterdag wordt de Eerste Opstanding gevierd. Deze ceremonie wordt zo genoemd omdat op een bepaald moment de priester een vooraankondiging van de Opstanding van de Heer maakt: Sta op, o God, oordeel de aarde....(Psalm 81 (82)). Deze dag biedt perspectief. Maar het is nog een vastendag, een rustige dag zonder actie, werk en trápeza.

dinsdag 11 april 2017

612 - DE GROTE WEEK/H ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: HET LIJDEN

Het Lijdensverhaal door de hand van schilder-monnik Theofánis de Kretenzer (16e eeuw), muurschilderingen te zien in het Heilig Klooster Stavronikíta, Agion Oros.

                                                                                                 Voetwassing/Ο Νιπτήρ


                                                                            Het Laatste Avondmaal/Ο Μυστικός Δείπνος


                                                                             In de tuin van Gethsemani/Στον κήπο της Γεθσημανή


                                                                                         Judas verraadt Jezus/Η Προδοσία


                                                                                     Ontkenning door Petrus/Η Άρνησις του Πέτρου


                                                      Jezus voor Pilatus/Η Απόνιψις του Πιλάτου


                                                                                               Het oordeel/Η Κρίση


                                                                                    Jezus wordt bespot/Ο Εμπαιγμός


                                                                                                    Golgotha/Ο Γολγοθάς

                                                                                           De Kruisiging/Η Σταύρωση


                                                                                                     De Kruisafname/Αποκαθήλωση

                                                                                 Klaagzang bij het graf/Ο Επιτάφιος Θρήνος