53 - (NOG) EEN VLAMING OP DE HEILIGE BERG ATHOS

Eerder al liet ik Ludo Linden aan het woord over zijn Athoservaring. Hij schreef daarover met liefde en begrip. Deze zomer schreef nog een Vlaming over zijn verblijf op de Heilige Berg. Het is een min of meer feitelijk verslag. Ik blijf het dan wel merkwaardig vinden hoe sommigen met een bevroren 'westerse' blik, vaak niet gehinderd door enige kennis of begrip, deze plek opzoeken. En daarover schrijven onder titels die het leven daar geen recht doen en die de lading (het verhaal) niet dekken, maar die blijkbaar als prikkelend (moeten) worden ervaren:

Verboden voor vrouwen: de autonome monnikenstaat Athos

Lex Veldhoen

Op het Griekse schiereiland Athos staan twintig kloosters en leven 2.000 monniken. Een markant fenomeen: autonoom en ondanks druk van de EU alleen voor mannen toegankelijk (een bord bij de grens vermeldt: verboden voor vrouwen).

Per dag worden maximaal honderd Grieks-orthodoxe mannen en tien buitenlandse toegelaten op dit schiereiland van veertig bij tien kilometer, met op het uiteinde de ruim 2.000 meter hoge berg Athos. De pelgrims mogen er hooguit vier nachten (elke nacht in een ander klooster) verblijven.

Om zes uur 's morgen met mijn Griekse reisgenoot Kostas uit Thessaloníki vertrokken. In de bus zit een monnik van Athos. Ik vraag me af hoe het voor hem is te verkeren in de buitenwereld met alle luxe, reclames en mensen die zich om andere dingen druk maken dan toewijding aan God.

52 - PANAGOUDA, DE KELLÍ VAN OUDVADER PAÏSIOS/Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ (1924 - 1994) (2)

Tweemaal  een blik op de ikonostásis van de kapel van Oudvader Païsios

De plaats van Oudvader Païsios in zijn kapel

Panagoúda vanuit de lucht

Graf van Oudvader (Geronta) Païsios in Sourotí

51 - OUDVADER PAÏSIOS/Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ (1924 - 1994)

Oudvader Païsios/Ο Γέροντας Παΐσιος (1924 - 1994)

50 - PANAGOUDA, DE KELLÍ VAN OUDVADER PAÏSIOS/Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ (1924 - 1994) (1)

Deze zomer had ik het voorrecht Panagoúda, de kellí waar Oudvader Païsios heeft geleefd, te bezoeken. De kellí ligt in een prachtige, bosrijke, omgeving en de route gaat over een soms steil, maar mooi pad. Ik stond voor het draadwerk en keek gefascineerd naar de kellí. Drie jaar geleden was en bleef het hier doodstil. Dit keer kwam Vader Arsénios naar buiten.

Hij opende het draadhek en nodigde me uit naar binnen te komen. Niet alleen binnen de omheining, maar ook in de cel en de kapel van Oudvader Païsios. Vader A. wees de plek waar Oudvader Païsios de pelgrims/gasten ontving, waar ze samen zaten op de boomstammetjes. Ondertussen riep hij naar zijn mede-monnik, dat er een Ολλανδός (een Nederlander) op bezoek was.

Panagoúda, de kellí van Oudvader Païsios, juli 2011

Staande in de cel wees Vader A. mij de plek waar Oudvader Païsios altijd zat en bad. En in de kapel kon ik de ikonen vereren. Helaas was de tijd beperkt, omdat mijn vertrek naar 'de wereld' naderde. Vader A. was zelfs bezorgd of ik wel op tijd voor de bus zou zijn. Foto's van Panagoúda van binnen leen ik daarom van internet. Zie een volgende blog. Ook over Oudvader Païsios zelf zal ik nog schrijven.

49 - METAMÓRFOSIS/Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Zie ook: 1- Metamórfosis ;

              45 - Gedaanteverandering van Christus

Vandaag, 19 augustus, vieren de monniken op de Agion Oros Metamórfosis. Zie voor dit feest ook hier.

Ik vind de klim naar de top een geweldige ervaring. Tomas Poliszuk geeft er met bewegende beelden een sfeervolle indruk van:

Mount Athos route from Tomasz Poliszuk on Vimeo.

                                        Kerkje Metamórfosis op de Athostop, augustus 2010

                                                             I.M. Pantokrátoros, juli 2011

                                                    I.M. Koutloumousíou, augustus 2007

 Behalve op de Athostop is er ook feest in de twee genoemde kloosters. De monniken zingen dit Apolytikion:

48 - DE ONTSLAPING VAN DE MOEDER GODS/Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Η Κοίμηση της Θεοτόκου/De ontslaping van de Moeder Gods 

(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)

Vandaag, 15 augustus, vieren we het feest van de Ontslaping van de Moeder Gods (Grieks: Η Κοίμηση της Θεοτόκου/I Kímisi tis Theotókou). Het is een groot feest, het is het 'Pasen van de zomer'.

Op de Agion Oros herdenken de monniken van het Heilig Klooster Ivíron (Ι.Μ. Ιβήρων) de Ontslaping van Maria de Moeder Gods als hun kloosterfeest op 28 augustus. 

                                                                                             I.M. Ivíron, kathólikon, juli 2011

                                                     

Ook de kellí van I.M. Chilandaríou, Molivokklisiá, gewijd aan de Κοίμηση της Θεοτόκου, heeft feest, evenals Ι. Skíti Bogoróditsa en de Protátonkerk in Kariés. 

Over het overlijden en het vervolgens met lichaam en ziel in de hemel worden opgenomen van de Moeder Gods is in het Nieuwe Testament niets te lezen. In de traditie zijn wel verhalen bewaard, zoals in het proto-evangelie van Jakobos.

Op de ikoon zijn de twee momenten te zien: het inslapen van de Moeder Gods met de apostelen rond haar sterfbed en de eigenlijke Tenhemelopneming. Bij dit laatste neemt Christus de ziel van zijn Moeder - uitgebeeld als een ingebakerd kindje - mee ten hemel.

De Moeder Gods moet ergens tussen 36 en 50 n.Chr. in Bethlehem zijn overleden (of Jeruzalem of Éfese, nu Turkije). Hierbij zouden alle apostelen aanwezig zijn geweest behalve Thomas. Toen deze arriveerde was Maria's lichaam al begraven. Om haar toch eer te bewijzen bezocht Thomas in zijn eentje haar graf. Volgens de traditie zou Thomas toen de Tenhemelopneming van Maria hebben gezien. Daarbij zou hij van Maria haar gordel hebben gekregen. De overige apostelen geloofden het niet totdat hij hen de gordel toonde en het lege graf. Een opmerkelijke omkering van de situatie toen Thomas als enige apostel aanvankelijk niet geloofde in de verrezen  Christus.

                                                                I.M. Ivíron, juli 2011

In de orthodoxe landen is de Ontslaping van de Moeder Gods een hoogfeest dat ieder jaar op 15/28 augustus wordt gevierd. Het is natuurlijk een vrije dag. In Nederland is 'Maria Tenhemelopneming' geen vrije dag meer. In andere westerse (R-K) landen, zoals België, Frankrijk, Italië, Spanje en in delen van Duitsland is deze dag een wettelijke feestdag.

47 - IKONEN GESTOLEN OP DE AGION OROS

Opnieuw zijn Athosmonniken het slachtoffer geworden van diefstal.

Afgelopen zondag (7 augustus) is er ingebroken in de kellí van de Heilige Georgios (ton Skourtéon), die behoort tot het Heilig Klooster Megístis Lávras, zo meldden diverse Griekse media. De kellí ligt in de omgeving van Kariés. De onbekende dieven verbraken het buitenglas van het raam van de kellí, gingen de kerk binnen en roofden twee ikonen, één van de gelijknamige heilige en één van de Panagía, gouden sieraden en offergaven van de gelovigen. Het gaat om een geschatte materiële waarde van 3000 Euro, aldus de politie in Kariés die het vooronderzoek uitvoert.



Foto: Keliotes

46 - VERMINDERT DE BEVOLKING OP DE AGION OROS?

                                                          Protáton, Kariés, juli 2011

In juli werden voorlopige cijfers bekend aangaande de bevolking op de Agion Oros. Tegen het heersende gevoel in blijkt er geen groei maar een daling gesignaleerd te worden.

In vergelijking met de vorige algemene volkstelling lijkt de bevolking van de Heilige Berg Athos gedaald. Volgens de voorlopige resultaten, die werden bekend gemaakt door de Griekse Statistische Autoriteit, registreerde de volkstelling  2011, uitgevoerd in de periode van 10 tot 24 mei 2011, voor de Heilige Berg Athos 1830 bewoners; de bevolkingsdichtheid bedraagt ​​5,45 inwoners per vierkante kilometer.

Op basis van de eerdere algemene volkstelling van 2001 stond het aantal van ieder die leefde op de Heilige Berg op 2262 mensen, terwijl dat in 1991 1536 was.

'We moeten de laatste volkstellingsgegevens afwachten om te zien of het aantal monniken dat er woont echt is verminderd', zei de gouverneur van de Heilige Berg Athos, Aristidis Kasmiroglou, tegen Amen.gr.  Hij merkte verder op dat 'de gegevens algemeen zijn en we niet weten of de eerdere volkstellingen alleen de monniken omvatten of ook de arbeiders die zich de voorgaande jaren bezig hielden met de restauratiewerkzaamheden.'

Volgens de Griekse Statistische Autoriteit zijn de gegevens voor de gehele bevolking van Griekenland en met uitbreiding van de Heilige Berg Athos voorlopig en gebaseerd op het totale aantal mensen in de 94 districten van het land en niet op de uitwerking van individuele vragenlijsten, die zal volgen. Om deze reden kunnen de gegevens afwijken van de eindresultaten. De definitieve volkstellings gegevens zullen naar verwachting in de tweede helft van 2012 worden gepubliceerd.

Interessante gegevens over de bevolking van de Heilige Berg Athos in de 19e eeuw zijn te vinden op de blog van Keliotes, zie hier. 

Bron: Amen.gr
Samenvatting/vertaling: Vasílis

45 - GEDAANTEVERANDERING VAN CHRISTUS/Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

                                            Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546

Zie ook: 1 - Metamórfosis

Op 6/19 augustus vieren we de Gedaanteverandering van Christus/Μεταμόρφωσις του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Prof. Georgios Mantzaridis schrijft over het belang van dit feest:  

De Gedaanteverandering van onze Redder

De Gedaanteverandering van onze Redder heeft een centrale plaats in de Orthodoxe Kerk en in de orthodoxe theologie. Het is de gebeurtenis die de glorie van de Kerk en van de gelovigen openbaart. Het is een teken van de nieuwe realiteit die in de geschiedenis wordt geïntroduceerd door de komst van Christus.

Tijdens Zijn Gedaanteverandering (Transfiguratie) openbaarde Christus de ongeschapen heerlijkheid van Zijn Goddelijkheid in Zijn menselijke natuur. Tegelijkertijd nam Hij hen die bij Hem waren op in Zijn Ongeschapen Goddelijke Glorie. Mozes en Elias namen deel aan dezelfde schittering als Christus. Het enige verschil is, dat Christus de Bron is van de Goddelijke glans, terwijl de andere ontvangers zijn.

De dag van Zijn kruisiging naderde en daarom werd Christus verheerlijkt in het bijzijn van Zijn leerlingen: 'Dat als ze U gekruisigd zouden zien, zij zouden weten, dat Uw Lijden vrijwillig was....' 1

Door Zijn Verheerlijking getuigt Christus aan de ene kant van Zijn Goddelijkheid, die Zijn leerlingen kort tevoren hadden beleden door de mond van de apostel Petrus, en biedt Hij aan de andere kant een eerste ervaring met de komst van Zijn Koninkrijk.

Het feit dat we de Gedaanteverandering op 6 augustus vieren helpt ons misschien niet om aan de directe relatie ervan met het Kruis van Christus te denken. Alleen als we bedenken dat we, een paar weken later, op 14 september, de Universele Verheffing van het Kostbare Kruis hebben - een herinnering aan Grote Vrijdag -, vinden we de historische verbinding met het Feest.

44 - EEN VLAMING OP DE HEILIGE BERG ATHOS (slot)

Nadenkend over deze gebeurtenis wandel ik verder door de toegangspoort en zie een bejaarde man met zijn hoog bejaarde vader de trappen op klauteren. Ze stoppen even voor een break, ze zijn beiden stik kapot. Ik loop naar hen toe neem hun bagage over, ondersteun de hoogbejaarde vader onder één arm tot we boven zijn. Ze zijn me zo dankbaar, voor de tweede keer krijg ik het gevoel dat ik een werk van barmhartigheid hebben kunnen doen. Het wordt me stilaan duidelijk dat mijn inzet om de wereld te willen verbeteren niet in de grote dingen te zoeken zijn maar in de kleine menselijke contacten. Door mijn dagelijkse meditatie en het bidden merk ik op dat mensen energie putten uit mijn positieve uitstraling. Is dit niet geweldig???!!! Ik voel mijn eigen gaande weg groeien op mijn zoektocht naar…Plots krijg ik de ingeving om eens naar het antwoord van mijn vraag op zoek te gaan.

Ik begeef me naar een Engels sprekende monnik en vraag naar een onderhoud met hem. Hij stemt toe en kijkt me al vragend diep in de ogen aan? Ik heb een probleem!!! Gedurende mijn reis ontmoet ik zoveel fijne goede mensen, ze geven me zoveel en ik kan hen niets terug geven. So what??? Wat zou je hen willen terug geven? Geld, cadeaus? Met al het materialistische dat je eventueel zou kunnen geven is niemand niets. Het enigste dat je hen kan geven is jouw gebed om hen te danken. Mensen bidden tegenwoordig veel te weinig of niet meer. Richt je dagelijks tot Jezus en je zal gehoord worden.

Als je met jezelf in het reine bent is het geven bijkomstig geworden. De hospitality (gasvrijheid) die wij jou hier geven is omdat we in het reine zijn met onszelf en kost ons geen enkele moeiten. Dit alles staat in schril contrast met het gebed dat je iemand kan geven. De tranen springen me in de ogen. Ik dank hem van harte voor deze subtiele handreiking.

17.30 tijd voor de avondmis, gevolgd om 20.00 uur met het avondeten. Er wordt voorgelezen, dus dit betekend een beetje gas geven tijdens het eten. De lezing is gedaan, iedereen staat recht, de monniken gaan eerst naar buiten gevolgd door een 40 tal pelgrims. De avond kan van start gaan vele mensen zitten buiten de poorten en keuvelen wat onder elkaar of gaan een gesprek aan met een monnik.

Ik leer er drie jonge Grieken kennen, we zitten samen en praten over hun moeilijke leven in Griekenland tijdens de crisis. Mijn beeld over de Grieken is ondertussen veranderd. In tegenstelling wat wij in het nieuws te horen krijgen zijn het hard werkende mensen met een hart van goud. De gastvrijheid zit al van oudsher in hun genen. Over de Duitse politici en hun eigen politici hebben ze geen goed woord te zeggen. Ze doen hun de das om, ze nemen en nemen en nemen maar. Ze hebben vele grondstoffen zoals goud, aluminium, kolen, uranium… alles is in buitenlandse handen. Ze hebben veel bewondering voor mijn fietsproject en vooral voor de twee goede doelen die ik steun, Handicap International en Vivir en Amor. Het geeft niet alleen voor mij een extra dimensie aan het hele gebeuren maar ook aan de mensen tegen wie ik het vertel. Vele mensen zeggen me het is goed dat iemand zoals jij met een prothese de wereld in fietst. Het dwingt veel respect af en zet mensen tot nadenken.

43 - EEN VLAMING OP DE HEILIGE BERG ATHOS (2)

Ik kies voor optie twee het voetwerk, zie je een ezel al op ezel zitten??? Na een 45-tal minuten bereik ik tezamen met enkele andere mensen het klooster. Nat bezweet ga ik onder de ontvangst- pergola zitten. We worden hartelijk verwelkomd door een monnik met de nodige degustaties. De aanwezige mensen spreken me aan en feliciteren me met deze helse klim. Zelf vond ik het meer dan de moeite waard. Een aantal onder hen heeft zich door een ezel naar boven laten vervoeren. In het nachtverblijf van de gasten deel ik de kamer met twee Russen en één Roemeen. Dit klooster is totaal anders dan het vorige. Het dorpje waar de monniken verspreid in leven is bijna helemaal gerenoveerd. Het ziet er indrukwekkend mooi uit, de huizen zijn gelegen tegen de heuvel rug op.

Rond 17.30 uur begint de avonddienst. Wederom is het een bijzondere ervaring om dit mogen te delen met de orthodoxe gelovigen. Na de dienst gaat iedereen naar de eetgelegennheid waar we tezamen met de monniken het avondmaal nuttigen. Het wordt een bord linzensoep met een stuk brood, een komkommer en een stuk fruit. Gelukkig wordt hier niet voorgelezen en kan er rustig gegeten worden. Na het eten ga ik een wandeling maken om het eten te laten zakken. En zakken zal het zeker doen daar er niets vlak is, alleen de weg naar het wc is vlak. 500 trappen gaan me onder de voeten door.

's Avonds in de verkoeling van het klooster maak ik kennis met vier Grieken. Het wordt weer een onvergetelijke avond, ze kunnen er niet aan uit dat iemand met een prothese de halve wereld affietst. Ik ben dan ook voor één avond hun held, ik wordt bijna behandeld als een heilige. Als ik bij hen informeer naar de ferrie van Thessaloniki naar Chios of van Kavala naar Chios, begint één van hen rond te bellen en binnen het uur krijg ik het hele vertrekschema doorgespeeld. Dank u wel vrienden.

42 - EEN VLAMING OP DE HEILIGE BERG ATHOS (1)

De Vlaming Ludo Linden vertrok op zaterdag 2 april vanuit Hechtel (België) voor een lange fietstocht naar Nieuw-Zeeland. Daarmee begon hij aan de verwezenlijking van een jongensdroom. Een paar weken geleden bezocht hij op zijn route door Griekenland de Heilige Berg Athos. Over zijn ervaringen met die voor hem geheel onbekende Grieks-orthodoxe wereld schreef hij op zijn weblog een gevoelvol verslag dat ik hieronder (in drie delen) mag weergeven:

Mount Athos: mijn verhaal mijn zoektocht naar..... 

Mount Athos: mijn verhaal mijn zoektocht naar nieuwe ervaringen en antwoorden. Na een omzwerving van bijna 1000 km en 3 weken doorheen Griekenland arriveer ik op maandag 4 juli in het havenplaatsje Ouranoupoli. De vertrekplaats naar de Holy Mount Athos (Heilige Berg Athos). Het bolwerk van de Orthodoxen, de in het zwart geklede monniken met hun lange baarden en de haren in een staartje dragend.

Het wordt een ontdekkingstocht en een kennismaking met een ander geloof een andere manier van leven. Al die tijd heb ik er naar uitgekeken en op 7 juli 2011 is het zover, dan mag ik als gelukkige Belg voet op deze heilige bodem zetten. Wat ik verwachten kan weet ik niet, wat me te wachten staat weet ik niet, ga ik het overleven weet ik evenmin? Eén ding weet ik wel, ik werd al die tijd als een magneet aangetrokken tot deze heilige plaats.

Wat vooraf ging:

Op 20 april ontmoet ik Torsten Bergman en zijn familie in Naturns-Oostenrijk op een camping. Hij vertelt me over Griekenland en over zijn ervaringen in Athos. Ik voel me onmiddellijk aangetrokken tot deze plaats. Tijdens de overtocht met de ferrie op 14 juni van Bari-Italië naar Patras-Griekenland leer ik een heel bijzonder man kennen, Emanuele Argento. Hij is een Italiaanse dansleraar die reeds 9 jaar in Athene woont. Het lot besliste dat zijn pas gestarte wereldreis hem al die tijd in Athene deed blijven. Honderd uit vertelt hij over zijn wondermooie Griekenland en over de bijzondere plaats Athos.

Mijn route doorheen Griekenland krijgt tijdens dit gesprek vorm, de richting wordt gaandeweg bijgestuurd. Uiteindelijk volg ik onder beschreven weg in grote lijnen. Patras-Athene-Volos-Thessaloniki-Ouranoupolis-Athos-Kavala-Chios (eiland). Op 27 juni vraag ik telefonisch een verblijfsvergunning aan in Thessaloniki. Ik krijg de toestemming om op 7 juli Athos te bezoeken en er te verblijven voor 3 nachten.

Maandag 4 juli fiets ik rond 17.30 uur met pak en zak doorheen het havenplaatsje Ouranoupoli. Mijn eerste indrukken zijn overweldigend. Prachtige natuur, prachtige baaien, kleine eilandjes aan de overzijde, te veel chique hotels. Stop even om te vragen wat een kamer kost, 20 euro meneer wilt u ze even zien? Informeer of ik mijn fiets kan achterlaten tijdens mijn verblijf op Athos, ja dat kan meneer. Dank u mevrouw ik houd dit nog even in beraad.

Zwaar beladen fiets ik verder door de smalle boulevard aan de zee. Snuif er de heerlijke geuren op van de vers bereide gerechten van de vele eetgelegenheden. Breed lachend en vriendelijk knikkend naar de Griekse diensters hoop ik dat ze me al fietsend een souvlaki (heerlijk gegrild vlees op een stokje) tussen de tanden door schuiven.