344 - OECUMENISCH PATRIARCH BARTHOLOMEOS BEZOEKT KLOOSTER IN DE PEEL

Oecumenisch Patriarch, Zijne Alheiligheid Bartholoméos, bracht vorige week, 23-27 april, een bezoek aan Nederland. Hij is het hoofd van de orthodoxe christenen en daarom zal ik ook hier aandacht besteden aan zijn bezoek, zijn bezoek met name aan het Heilig Klooster in de Peel.

De Patriarch, die bekend staat als de groene patriarch, was uitgenodigd door de Oud-Katholieke Kerk Nederland om een lezing te geven over het thema Geloof en milieu. Het grootste gedeelte van zijn programma had dan ook betrekking op duurzaamheid, de verantwoordelijkheid van de mens voor de schepping.

In het Heilig Klooster van de Geboorte van de Moeder Gods vierde hij de Vespers voor Thomaszondag mee, samen met de zusters, met ons, tientallen gelovigen, en vele geestelijken. De kleine kloosterkerk was stampvol en ook buiten zaten en stonden vele mensen. In zijn homilie stond nu meer het geloof centraal dan de duurzaamheid. Hij sprak over het Klooster als 'een stralende orthodoxe long en een permanente stille getuigenis'.  

Ook Geróntissa Maria hield een belangwekkende toespraak, die iedereen aandachtig aanhoorde.

Ontvangst van Patriarch Bartholoméos bij het Klooster in de Peel:

Foto's: Vasílis, Orthobel

343 - BEELDEN VAN DE STRALENDE WEEK OP DE AGION OROS

Vandaag, Thomaszondag, is de Stralende Week voorbij. De afgelopen week zijn er veel processies met befaamde, wonderdoende, ikonen geweest. Zo werd de Paasweek actief beleefd. Bijgaand laat ik enige beelden zien van de feestelijkheden. Links en onder de processie met de ikoon van de Snelverhorende Moeder Gods (Grieks: Παναγία της Γοργοϋπηκόου/Panajía tis Gorgoïpikóou) van het Heilig Klooster Dochiaríou.

I.M. Ivíron, (Grieks: Παναγίας της Πορταίτισσας/Panajía tis Portaïtissa) op  Stralende Dinsdag:   

Processie uit 2012:

Dank/Ευχαριστώ Γιάννη

342 - MAANDAG VAN PASEN OP DE AGION OROS

Op Paasmaandag, Stralende Maandag (Grieks: Διακαινήσιμη Δευτέρα/Diakenísimi Deftéra) wordt het Paasfeest in de kloosters en kelliá nog voort gevierd. Eigenlijk is het de hele week Paasweek, tot aan Thomaszondag. Zo dragen monniken na de liturgie in de Protátonkerk de 'Axion Estín-ikoon in een zes uur durende processie rond in de omgeving. De stoet komt ook langs de cel van Oudvader Paísios. Ook in de andere kloosters vinden processie's plaats.

De drukte is enorm. Vorig jaar was de Maandag van Pasen mijn laatste dag op de Agion Oros. Ik bevond mij een tijdje in de processie, zie foto's:

341- PASEN, DE OPSTANDING/Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ, PASCHA OP DE AGION OROS (film met Engelse ondertiteling)

Zie ook: 246 - RONDOM DE PAASTIJD OP DE AGION OROS

340 - PASEN, DE OPSTANDING/Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ

De Opstanding/Η Ανάσταση

(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)

Christus is opgestaan/Χριστός Ανέστη!

Χριστός ανέστη εκ νεκρών    Christós anésti ek nekrón,

θανάτω θάνατον πατήσας      thanáto thánaton patísas

και τοις εν τοις μνήμασι        kè tis en tis mnímasi

ζωήν χαρισάμενος!                zοïn charisámenos

Christus is opgestaan uit de doden

de dood vertredend met zijn dood

en aan hen in het graf

schonk Hij het leven!

Lezing volgens de Evangelist Johannes, 1, 1-17

Pasen

Ik wilde wel ik kon

een versje maken dat

ik aan uw oor zou hangen

en gij hoort dan gezangen

in een abdij vol zon

en reuk van 't wierookvat.

'T is Pasen

en misschien

als ik Goddank voordien

de dagen van dat feest

in Hellas ben geweest

hoort gij in uw oorringen

Athos' monniken zingen

't orthodox horologion.

Ik wilde dat ik het kon.

Dichter-wandelaar Hubert van Herreweghen (1920-)

339 - GROTE ZATERDAG/TO ΜΕΓΑΛO ΣΑΒΒΑΤΟ

Grote Zaterdag is de laatste dag van de Grote week. Hij is gewijd aan de Nederdaling van Jezus in de hel/Hades. Terwijl Zijn lichaam in het graf lag, daalde Zijn ziel tijdelijk af naar de Hades om aan de doden Zijn Woord te brengen.

Grote Vrijdagavond, in de nacht naar Grote Zaterdag, vindt de Kruisafname plaats. De monniken vervangen het eerder geplaatste Kruis door een geborduurde doek (Grieks: Επιτάφιον/Epitáfion), symbool van de graflegging van Jezus. In de vroege ochtenduren dragen de monniken het Epitáfion in een processie al biddend rond de kloosterkerk. Tot slot gaan de monniken en de aanwezige pelgrims onder het Epitáfion door de kerk weer binnen. (I.M. Stavronikíta, 14/15 eeuw, 91,5x113 cm)

De Klaagliederen (Grieks: Τα Εγκώμια/Ta Engkómia) van de vrouwen bij het graf worden gezongen, hier door de monniken van het Heilig Vatopedíouklooster:

Op deze ochtend van Grote Zaterdag wordt de Eerste Opstanding gevierd. Deze ceremonie wordt zo genoemd omdat op een bepaald moment de priester een vooraankondiging van de Opstanding van de Heer maakt: Sta op, o God, oordeel de aarde....(Psalm 81 (82). Deze dag biedt perspectief. Maar het is nog een vastendag, een rustige dag zonder actie, werk en trapeza.

338 - GROTE VRIJDAG/Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

De Kruisiging/Η Σταύρωση

(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)

Het Lijdensverhaal (Grieks: Η Άγια Πάθη του Κυρίου) volgens de Heilige Evangelist Johannes,18 en 19.

De nachtelijke Vrijdagviering is misschien wel de langste van het kerkelijke jaar: van één uur 's nachts tot ongeveer half zes. Twaalf Evangelielezingen zijn er en het Kruis wordt centraal geplaatst. De monniken lopen in een kring met kaarsen en wierook eromheen, ze zingen Σίμερον κρεμάται (Simeron kremate): Heden hangt aan het hout Hij die de aarde gehangen heeft boven de wateren...(zie voor een indruk van beeld en zang onderstaande video uit Athene)



De Protátonkerk kort voor de vieringen van Heilige Lijden:

(Foto: Κώστας Τζιβανίδης)

337- GROTE DONDERDAG/Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

                                                                                      Het Laatste Avondmaal/Ό Δείπνος ΄Ο Μυστικός

Vandaag is het Grote Donderdag (Grieks: Μεγάλη Πέμπτη/Megáli Pémpti). We vieren de instelling van het Heilig Avondmaal (Grieks: Ό Μυστικός Δείπνος). Bij Johannes de Evangelist lezen we het verhaal. 
Op deze dag wordt het Mysterie (Sacrament) van de Grote Zalving (Grieks: Ευχέλαιον/Evchéleon) gevierd, waarbij er zeven lezingen met wonderverhalen van Jezus uit het H. Evangelie zijn, zeven Epistellezingen, zeven gebeden en zeven kaarsen. Met bij voorkeur zeven priesters.

Vorig jaar had ik het voorrecht deze bijzondere dag op de Agion Oros mee te mogen maken. Zoals ik als eens eerder heb geschreven, wijkt de (Byzantijnse) tijd zo'n vier uur af van de onze. Daardoor vond de 'Orthros (Metten) plaats van ongeveer drie uur tot half zes ('s ochtends). 
De ceremonie met de Zalving en de Basiliosliturgie duurde van negen uur tot half twee. Na de zegening van de olie, zalfde de priestermonnik ons, de aanwezigen, met de olie kruisgewijs op het voorhoofd, kin, beide wangen en de handen, bovenkant en handpalm. Het is een mooi ritueel.

In de kellí van de Heilige Johannes de Theoloog, in Kerasiá is het te zien en te horen:

336 - DE GROTE WEEK/H ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: HET LIJDEN

Het Lijdensverhaal door de hand van schilder-monnik Theofánis de Kretenzer (16e eeuw), muurschilderingen te zien in het Heilig Klooster Stavronikíta, Agion Oros.

Voetwassing/Ο Νιπτήρ

 Het Laatste Avondmaal/Ο Μυστικός Δείπνος

In de tuin van Gethsemani/Στον κήπο της Γεθσημανή

Judas verraadt Jezus/Η Προδοσία

Ontkenning door Petrus/Η Άρνησις του Πέτρου

Jezus voor Pilatus/Η Απόνιψις του Πιλάτου

 Het oordeel/Η Κρίση

 Jezus wordt bespot/Ο Εμπαιγμός

Golgotha/Ο Γολγοθάς

De Kruisiging/Η Σταύρωση

 De Kruisafname/Αποκαθήλωση

Klaagzang bij het graf/Ο Επιτάφιος Θρήνος

335 - GROTE MAANDAG/Η ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ, BEGIN VAN DE GROTE WEEK

Grote Maandag (Grieks: Η Μεγάλη Δευτέρα (I Megáli Deftéra) is het begin van de Week naar Pasen. De Vatopédivaders zingen de liturgische teksten:



Het Dagelijks Bestuur (Grieks: Ιερά Επιστασία/Ierá Epistasía) heeft het tijdsschema van de verschillende diensten voor Pasen in de Protátonkerk in Kariés bekend gemaakt:

μ.μ.: PM en π.μ.: AM

De namen van het bestuur: Proto-epistátis priester-monnik Stéfanos (I.M. Chiliandaríou), priester-monnik Pávlos (I.M. Xiropotámou), Oudvader Nikódimos (I.M. Agíou Pávlou) en priester-monnik Païsios (I.M. Osíou  Grigoríou).

Bron: Agioritikesmnimes 

334 - PALMZONDAG, INTOCHT VAN DE HEER IN JERUZALEM/Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ

Palmzondag/Η Βαΐοφόρος

                                                                                    (Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)

Intocht des Heren in Jeruzalem, Palmzondag (Grieks: Η Κυριακή των Βαΐων/I Kiriakí ton Vaïon). Het is het begin van de Grote Week en we vieren de blijde Intocht van Jezus in Jeruzalem. Bij de Evangelist Johannes, 12,1-18, lezen we een mooie beschrijving, waarbij ook de net verrezen Lazarus een rol speelt.

Palmzondag/Η Βαΐοφόρος

(Atelier van monnik-schilder Dionísios van Fournás/'ἱερομονάχου Διονυσίου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ,

Skíti Kafsokalívia, 1e helft, achttiende eeuw)

Palmtak (I.M. Karakállou)

333 - LAZARUS-ZATERDAG/ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

                                        De Verrijzenis van Lazarus/Η ΄Εγερσις του Λαζάρου

De zaterdag voor het begin van de Grote Week (Grieks: Η Μεγάλη Εβδομάδα/I Megáli Evdomáda) is de Zaterdag van Lazarus, gewijd aan de Verrijzenis van Lazarus. Het verhaal over de opwekking uit de dood is te lezen bij de Heilige Evangelist Johannes, 11,1-45.

Als een belofte van de gemeenschappelijke Opstanding hebt Gij 
voor Uw Lijden Lazarus uit de doden opgewekt, o Christus God, 
en daarom mogen wij, evenals de kinderen, de symbolen dragen 
der zegepraal en tot U roepen als Overwinnaar van de dood: 
Hosanna in den hoge, gezegend Hij die komt
 in de Naam des Heren (Apolitíkion, toon 1). 

Arch. vader Nikódimos Kavarnós zingt dit troparion in het Grieks: (Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός· ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν· Ὠσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.)

332 - DE GROTE VASTEN: OVER HET BELANG VAN VASTEN

Deze na-winterse periode valt elk jaar opnieuw samen met wat wij in de Orthodoxe Kerk de Grote Vasten noemen, een veertigdagentijd die het grote Feest van Christus' Verrijzenis voorafgaat. Vasten is vandaag in het leven van de doorsnee West-Europeaan een vaag begrip geworden. Als hij dan nog eens over vasten hoort spreken dat denkt hij aan de ramadan, zijn eigen christelijke roots naast zich neerleggend. De Grote Vasten, dat is precies het thema dat we vanavond in onze uitzending even willen aansnijden en dat doen we met onze gast, Vader Bart D’huyvetter.

VRT - de Heilige Grote Vasten en de opgang naar Pasen by Orthobel on Mixcloud

331 - VIJFDE ZONDAG VAN DE VASTEN, HEILIGE MARIA VAN EGYPTE/Η ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ

Vandaag, 6 april 2014, vieren we de vijfde zondag van de Grote Vasten: Heilige Maria van Egypte (Grieks: Η Οσία Μαρία της Αιγυπτίας), ca. 344-421, patroonheilige van vrouwen die boete doen. Haar levensverhaal opgetekend door Sofrónios, bisschop van Jeruzalem (ca.635), staat hier.

Evangelie: Markus, 10, 32-45

330 - LENTE OP DE AGION OROS/ATHOS

                                                                                             Lente in I.M Karakállou
                                                                             (Foto door monnik Patápios (Agioritikos Logos))

Foto's door Vasílis