Woord vooraf

Een blog over de Agion Oros (Athos), de Tuin van de Moeder Gods, het spirituele centrum van het oosters-orthodoxe christendom.
En dus ook over kloosters, pelgrimeren en ikonen. (Tekst in geel bevat een link)
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe blogs? Abonneer u onderaan deze pagina.

zondag 25 februari 2018

CYP 06 - KLOOSTERS EN KERKEN ALS NOORD-CYPRISCH CULTUREEL ERFGOED, DEEL 6/ : ABADI


Op mijn weg terug van het kerkje van Christós Antifonitís zag ik aan de overkant, tegen de berghelling, tussen de bomen ineens nog een kerkje. Het oogde mooi: ik wilde het graag van dichtbij bekijken. Maar hoe daar te komen? Een weg of een aanduiding was er niet. Te voet moest het toch wel lukken? 

Ik zette de auto aan de kant en ontdekte een soort uitgesleten voetpad door het gras en tussen de bomen. Dat bracht mij na vijf minuten bergopwaarts wandelen op een plateautje een cadeautje: daar stond het kerkje, in een mooie, stille omgeving. Kaal, dicht en zonder enige aanduiding. Met een mooie koepel zonder kruis en hier en daar wat gaas voor de ramen zonder glas, tegen binnenvliegende vogels.



Wat was dit voor een kerkje, hoe oud zou het zijn en aan wie was gewijd (geweest)? Antwoorden op mijn vragen waren niet te vinden. De nogal nieuwe stevige deur was dicht, en er was helaas niemand in de buurt die hem kon openen.

Op de onvolprezen website van Grethe van Geffen las ik een naam: 'Abadi chapel'. Meer informatie lijkt niet beschikbaar (misschien bij de lokale bevolking, maar helaas spreek ik geen Turks). 


Op een vastgoedsite las ik onder het kopje 'Historical places' dat ' the Abadi monastery is the oldest of the monasteries in the area and it is ruined. Later on a small church was constructed in its place. (...) this monastery has also been neglected'. Dus, het gaat hier om een oud kloostercomplex, waarvan misschien nog wat restanten over zijn. De kerk is herbouwd, maar niet duidelijk is wanneer. En hoelang zou hij hier al verlaten staan?



zaterdag 24 februari 2018

655 - ZONDAG VAN DE ORTHODOXIE, EERSTE ZONDAG VAN DE GROTE VASTEN

Zondag 25 februari 2018, de eerste zondag van de Grote Vasten, vieren we de Triomf van de Orthodoxie. Het is de overwinning van de ikonenvereerders in de ikonenstrijd. We herdenken het einde van die strijd, het ikonoklasme (726-843), en het weer opnieuw toestaan van de ikonenverering in de Orthodoxe Kerk. Het Tweede Concilie van Nikea (787) heeft het ikonoklasme veroordeeld. Het evangelie van deze zondag is te lezen bij de Heilige Apostel Johannes, 1, 43-51.

Henk Johannes van den Heuvel maakt op zijn blog Woest en Vredig een treffende opmerking over het omgaan met ikonen in de huidige wereld. Naar aanleiding van een tentoonstelling in Amsterdam schrijft hij: 
Kerkelijke kunst vraagt ook om een andere opstelling dan profane kunst. Ikonen staan vaak met elkaar in een specifieke context. Een ikonostase laat dit duidelijk zien. De Christusikoon en de ikoon van de Moeder Gods hebben een vaste plaats aan weerszijden van de Koninklijke Deuren. De ikoon van Johannes de Doper en de heilige aan wie de kerk is opgedragen, komen daarnaast. De aartsengelen Gabriël en Michaël komen daar weer naast. In de Orthodoxe Traditie zie je meestal ook een Deësis boven en een Annunciatie op de Koninklijke Deuren. En zo heeft elke ikoon zijn vaste plek. Niet alleen in de kerk, maar ook in het museum. 

Voor orthodoxe gelovigen zijn ikonen gebruiksvoorwerpen die vereerd worden met buigingen, een lichte aanraking, een kus. In het museum zijn ikonen plotseling 'kunst' en 'cultureel erfgoed' en staan er bordjes bij: 'Please, don't touch!'.

Toen ik in 1997 in Thessaloníki de tentoonstelling Treasures of Mount Athos in het Museum of Byzantine Culture bezocht, was dat een vreemde ervaring. Vooral omdat ik eerst drie weken lang kloosters op de Berg Athos had bezocht en daar dagelijks ikonen had vereerd. In het museum waren ook enkele monialen. Zij konden op deze manier participeren aan de rijkdommen van de Berg Athos, een plek waar vrouwen niet mogen komen. Maar ook zij mochten de ikonen niet aanraken en kussen. In een museum heb je contact met een ikoon als met een gevangene, door een onzichtbare wand van elkaar gescheiden.

In I.M. Vatopedíou:

maandag 19 februari 2018

654 - DE HEILIGE EFREM DE SYRIER/O ΑΓΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ Ο ΣΥΡΟΣ

In de Grote Vasten wordt thuis en in de Kerk het, ook voor monniken belangrijke, gebed van Efrem de Syriër (ca 306-373) gebeden:

Heer en Meester van mijn leven,
Geef mij niet een geest van ledigheid, 

bemoeizucht, heerszucht en ijdel gepraat. (pokloon/buiging)

Maar schenk mij, uw dienaar, een geest van ingetogenheid,
nederigheid, geduld en liefde. (pokloon/buiging)

Ja, Heer mijn Koning,
Laat mij mijn eigen fouten zien
En mijn broeder niet veroordelen;
Want gij zijt gezegend in de eeuwen der eeuwen.
Amen (pokloon/buiging)

zaterdag 17 februari 2018

653 - VERGEVINGSZONDAG

De zondag vóór het begin van de Grote Vasten noemen we ook Vergevingszondag. Die zondag is verbonden met de verdrijving van Adam en Eva uit het Paradijs, het begin van het zondige leven van de mens. Maar de Hemelse Vader is vergevingsgezind: 'Want als jullie de mensen hun overtredingen vergeven, zal je Hemelse Vader ook jullie vergeven. Maar als jullie de mensen niet vergeven, zal je Vader jullie overtredingen ook niet vergeven. Wanneer je vast, zet dan geen somber gezicht zoals de schijnheiligen, want zij vertrekken hun gezicht om met hun vasten op te vallen bij de mensen. Maar als jij vast, zalf dan je hoofd en was je gezicht, opdat het bij de mensen niet opvalt dat je vast, maar wel bij je Vader, die in het verborgene is; en je Vader die in het verborgene ziet, zal het je lonen.' (Uit: de Heilige Evangelist Mattheus, 6, 14-21)

Liturgische tekst van het Orthodox Klooster in de Peel, druk hier en hier


















vrijdag 16 februari 2018

652 - DE HEILIGE PORFIRIOS KAFSOKALIVITIS, OVER DE VASTEN

De Vaders hielden ervan te zeggen dat 'een dikke buik geen verfijnde geest maakt'. Alle boeken van de Vaders spreken over vasten. Zij benadrukken dat wij niet moeten eten wat moeilijk verteerbaar is, of rijk en vet, omdat het slecht is voor het lichaam en voor de ziel...Daarom spreken de Vaders over vasten en veroordelen ze teveel eten en het plezier dat men heeft bij het eten van rijk voedsel. Laat ons voedsel eenvoudig zijn, en laten wij ons er niet zoveel mee bezighouden.

Het is niet het goede eten of de goede levenscondities die een goede gezondheid geven. Het is een heilig leven, het leven van Christus. Ik ken asketen die met de grootste strengheid vastten en nooit ziek waren. U loopt geen gevaar door te vasten. Er is nog nooit iemand ziek geworden door te vasten.

(...) Maar daarvoor moet u geloof hebben. Anders zult u zich leeg voelen en misselijk en naar eten verlangen. Vasten is ook een kwestie van geloof. Het doet u geen kwaad als u uw eten goed verteert. De asketen veranderen lucht in eiwitten en vasten doet ze geen kwaad. Als u liefde hebt voor het goddelijke, kunt u met plezier vasten en is alles gemakkelijk; anders zou alles onoverkomelijk lijken. Al degenen die hun hart aan Christus hebben gegeven en met vurige liefde bidden, zijn erin geslaagd hun verlangen naar voedsel en gebrek aan onthouding te overwinnen en onder controle te houden.

De ikoon van de Heilige Porfírios is aan de Oecumenisch Patriarch Bartholoméos aangeboden. Hij is van de hand van Archimandriet Ambrósios van een klooster op Cyprus.

Bron: Geraakt door God's liefde. Leven en wijsheid van oudvader Porfírios, Tilburg 2010
           Fos Fanariou

zaterdag 10 februari 2018

651 - ZONDAG VAN HET LAATSTE OORDEEL

Na (de eerste) Zielenzaterdag vandaag, hebben we morgen de Zondag van het Laatste Oordeel, de derde zondag van de Voorvasten (Triodion), in het Grieks του Απόκρεω (Apókreo). Om meer aan de naderende Grote Vasten gewend te raken, eten we na deze 'Zondag van de vleesonthouding' geen vlees meer, zuivel en dergelijken is nog wel toegestaan. 

Deze zondag verwijst naar de wederkomst van onze Heer Jezus Christus en het Laatste Oordeel over ons allen (Lees de Heilige Evangelist Mattheus, 25, 31-46). De afbeeldingen bij deze tekst zijn een ikoon van de Griekse eilanden (17e eeuw) en muurschilderingen uit de Metéorakloosters I.M. Roussánou (16e eeuw, Athosstijl) en I.M. Stefánou (1991, detail).




















Liturgische tekst van het Orthodox Klooster in de Peel, druk hier en hier


650 - DE BEGRAFENIS VAN PRIESTERMONNIK KIRILLOS CHILANDARINOS

Op woensdag 7 februari, de feestdag (Oude kalender) van de Heilige Grigórios van Nazianze (de Theoloog) vond de begrafenis plaats van vader Kírillos (1935-6 februari 2018). Veel moonniken en pelgrims waren aanwezig in I.M. Chilandaríou. Monnik Míloutin maakte de foto's. voor meer foto's druk hier.

Καλό παράδεισο, γέροντα! Αιωνία αυτού η μνήμη!








zaterdag 3 februari 2018

649 - ZONDAG VAN DE VERLOREN ZOON


Deze zondag is de tweede zondag van de Voorvasten (Triodion), de Zondag van de (gelijkenis van de) Verloren Zoon. In het Grieks is dat Aσώτου Γιού (Asótou Jioú), zeg maar van de Verkwistende Zoon (Lees de Heilige Evangelist Lukas, 15, 11-32. Het is een gelijkenis met vele aspecten, bijvoorbeeld het ongelofelijke respect dat God de Vader heeft voor de menselijke vrijheid en wil, zoals Athosmonnik Mozes ons laat zien (http://www.johnsanidopoulos.com/2014/02/the-holy-prodigal-and-compassionate.html#more)  

De komende week is een normale week, met woensdag en vrijdag als vastendagen. (Muurschildering uit de Heilige Nikolaaskerk, Zagóri, 1786)


Liturgische tekst van het Orthodox Klooster in de Peel, druk hier