Woord vooraf

Een blog over de Agion Oros (Athos), de Tuin van de Moeder Gods, het spirituele centrum van het oosters-orthodoxe christendom.
En dus ook over kloosters, pelgrimeren en ikonen. (Tekst in geel bevat een link)
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe blogs? Abonneer u onderaan deze pagina.

woensdag 31 juli 2013

267 - ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ/ATHOS ACTUEEL

Als je over de Agion Oros schrijft, kun je eigenlijk niet om de kwestie Esfigménou heen. Ik vind het een treurig onderwerp, maar deze al tientallen jaren spelende kwestie komt soms zo in het nieuws, dat ze niet te vermijden valt. Het gaat om een conflict met de Oecumenisch patriarch van Konstantinopel, waarbij het Griekse gerecht ook een rol is gaan spelen. De zaak kent deze week helaas weer een onplezierige opleving. 

Maandag 29 juli 2013 werd gemeld dat de monniken van het klooster gerechtsdeurwaarders met stenen en molotovcocktails bekogelden. De monniken moeten van de rechter het klooster en de overige gebouwen in Kariés verlaten, maar ze weigeren te vertrekken. De gerechtsdeurwaarders probeerden het gerechtelijk bevel uit te voeren. Volgens de rebellerende monniken met zware middelen (inzet van een kleine bulldozer) en zonder succes. Opnames met een GSM leveren beelden:

Politie-operatie bij de konáki van I.M. Esfigménou in Kariés

Volgens de autoriteiten vielen er geen gewonden en werd niemand opgepakt.

Het conflict groeit de laatste jaren ook uit tot een (media)propaganda strijd. Steeds meer probeert men ook met foto- en filmmateriaal  de beeldvorming te beïvloeden. En beide kampen hebben supporters. De monniken van het oude Esfigménouklooster krijgen onder meer steun Amerikaanse Grieken (www.esphigmenou.com) die direct het gebruik van molotovcocktails ontkenden. 


Zo ontstond er direct een felle discussie over de vraag of de foto hierboven gemanipuleerd zou zijn: waarheid of montage, kaars in een fles of molotov? Gooit de monnik (rechts)?
Romfea meent na onderzoek, dat de foto echt is, maar is het een molotovcocktail?

Een relatieve rust lijkt voor even weergekeerd. Maar tachtig politieagenten hebben de konáki nu omsingeld en de monniken van de omgeving afgesloten.

De blog van de nieuwe Broederschap van Esfigménou is plotseling opgeheven, zo stelde ik vandaag vast, evenals die van de vrienden.

UPDATE: Er is een nieuw blogadres ipv het opgeheven adres: www.athosesfigmenou.blogspot.gr/

Bron: www.romfea.gr en hier
        GreekReporter
       True Orthodox and Ecumenical News
        EnetEnglish en hier

zondag 28 juli 2013

266 - ATHOS-IKONEN IN PROPOULI, EILAND LIMNOS/ΠΡΟΠΟΥΛΙ, Ν. ΛΗΜΝΟΣ, DEEL 3/3

In heel wat dorpen op Limnos zijn locaties die een Athos-verleden hebben. Voor mij is dat verleden het meest tastbaar in Propoúli. En wel in de, eerder vermelde, vier Athos-ikonen. Deze kostbare ikonen werden tot rond 1990 buiten Propoúli bewaard in het kerkje van Panagía Trígi. Uit veiligheidsoverwegingen zijn ze naar het centrum van Propoúli overgebracht, waar speciaal voor hen een kerkje werd gebouwd. 

Tegelijkertijd begon er een jarenlange juridisch geschil met I.M. Símonos Pétras, dat aanspraak maakte op de religieuze kostbaarheden. Uiteindelijk is er een overeenkomst gekomen, zo vertelde de uit Australië teruggekeerde Griek mij, en mochten de ikonen in Propoúli blijven. Eén keer per jaar, op 15 augustus, mogen de Athosmonniken ze wel naar hun kloostergoed overbrengen voor de viering.


De Moeder Godsikoon is een Panagía Odigítria (Zij die de Weg wijst), bijgenaamd Trígi. Opvallend vind ik hier wel het witte bovenkleed van de Moeder Gods, met slechts een roze/rode/purperen belijning en het blauwe onderkleed van het Christuskind. Aan de andere kant van de Koninklijke Deuren hangt een Christus Pantokratorikoon:


Ook hier valt de witte kleur met slechts een roze/rode/purperen belijning op. Helemaal rechts hangt de Ontslaping van de Moeder Gods. 

Aan de linkerkant hangt een ikoon van de stichter van het Símonos Pétrasklooster, de Heilige Símon de Myronvloeiende (Grieks: Ο Άγιος Σίμων ο Mυροβλύτης/Ajos Símon o Mirovlítis) en de Heilige Maria van Magdala/Magdalena (Grieks: Η Αγία Μαρία η Μαγδαλήνη). Samen dragen ze het klooster. De laatste wordt als tweede stichter van het klooster beschouwd. De monniken bewaren haar linkerhand als relikwie. 



Alle vier de ikonen dateren uit de 14e/15e eeuw. Ze brengen Agion Oros weer heel dichtbij.

Zie ook: Athos-ikonen in Propoúli, deel 1
             Athos-ikonen in Propoúli, deel 2
Dank Jan Verdonk.
                                                                                                                               Foto's Vasílis

donderdag 25 juli 2013

265 - ATHOS-IKONEN IN PROPOULI, EILAND LIMNOS/ΠΡΟΠΟΥΛΙ, N. ΛΗΜΝΟΣ, DEEL 2/3

Behalve I.M. Símonos Pétras hebben meer Athoskloosters sedert de Byzantijnse tijd veel land op Limnos in eigendom gehad. De streek van Propoúli wordt vermeld in volkstellingsdocumenten van I.M. Dionisíou (1425). En dicht bij Trígi meldt ook I.M. Megístis Lávras bezittingen: een metóchi met warmwater bronnen, Ρύαξ το Χλίον Νερόν (De Lauwwarme Water Beek) genaamd (1304).

Op een kaart uit 1588 is de nauwe band tussen Limnos en Athos cartografisch wel iets te nauw weergegeven. Het is bijna symbolisch, want de lokale bevolking lijkt van de relatie toch wel de vruchten te hebben geplukt, zo valt uit kloosterdocumenten af te leiden.   


In de Osmaanse tijd (vanaf 1479) behielden de kloosters aanvankelijk hun bezittingen, maar in de negentiende eeuw zijn velen hun metóchia met landerijen toch kwijt geraakt. In 1924 werd veel grond onteigend en verdeeld onder de vluchtelingen uit Klein-Azië (Turkije). 




Het kerkje van de Panagía Trígi werd, evenals de ikonen, niet onteigend en bleef eigendom van I.M. Símonos Pétras. Het is het enige overblijfsel van het metóchi Trígi. Van het oorsronkelijke kerkje is, zoals gezegd, niets meer over. In de moderne plaatsvervanger zien we drie oude ikonen.  

Vanaf de linkerkant: de Moeder Gods Odigítria, bijgenaamd Panagía tis Trígis (Παναγία της Τρύγης), Christus Pantokrator en de Ontslaping van de Moeder Gods.


Zie ook: Athos-ikonen in Propoúli, deel 1
Bron Kaart: Athosmaplibrary
                                                                                                                                       Foto's Vasílis

zondag 21 juli 2013

264 - ATHOS-IKONEN IN PROPOULI, EILAND LIMNOS/ΠΡΟΠΟΥΛΙ, N. ΛΗΜΝΟΣ, DEEL 1/3

Waarom zou je, als je op het eiland Limnos bent, het piepkleine dorp in het noorden, Propoúli, bezoeken? Dat is een goede vraag als je niet weet, dat daar vier echte Athos-ikonen te zien zijn. Als je het wel weet, dan spreekt het antwoord voor zich.

En die ikonen zijn wel zevenhonderd jaar oud volgens de Griek, die jarenlang in Australië heeft gewoond, die nu één van de ongeveer vijftig inwoners van Propoúli is en die mij zeer behulpzaam was bij het openen van het kerkje waar de ikonen worden bewaard. 



Het kerkje, gewijd aan de Ontslaping van de Moeder Gods (Grieks: Η Κοίμησις της Θεοτόκου/I Kímisis tis Theotókou) werd begin deze eeuw speciaal voor de ikonen gebouwd. De ikonen zijn afkomstig uit het noordelijk gelegen oude kloostergoed (metóchi/μετόχι) van I.M. Símonos Pétras, Panagía Trígi (Τρύγη). 

In die regio staat nu een nieuw Kímisiskerkje met nog drie oude ikonen, waaronder ook één van de Panagía Trígi. Aan het verleden doet verder slechts een oude inscriptie denken, die verwijst naar een renovatiefase in 1706, en wat muurresten.























Ieder jaar wordt er op 15 augustus het feest van de Moeder Gods gevierd. De ikonen van Propoúli worden dan voor een dienst die de gehele nacht duurt (agripnía/αγρυπνία) naar Trígi overgebracht.



                                                                                             Foto's Vasílis

maandag 15 juli 2013

263 - ZUIDELIJK ATHOS VANAF EEN ZEILBOOT

Er zijn Nederlanders die met een zeilboot een (wereld)reis maken, zoals de zeilboot Alegria, zie: rondje Aegean met Liesbeth en stuurman Samson, juni 2013.   Ze zien veel en soms komen ze zelfs in de buurt van Athos (of de zeereizigers altijd weten dat ze daar niet zomaar in een baaitje kunnen aanleggen, weet ik niet).



Of de zeilboot Wing IV die vanuit Mírina (Limnos) naar het schiereiland ten westen van Athos, Sithonía (Grieks: Σιθωνία), vaart.




Aanvulling:
Het zeiljacht Beau vaart hier ongeveer gelijk op met de Wing IV. Op de site van de Beau staat min of meer een antwoord op mijn hierboven uitgesproken twijfel. Daaruit kun je afleiden dat de zeilers van de beperkingen op de hoogte zijn.

donderdag 11 juli 2013

262 - HET KERKJE PANAGIA KAKAVIOTISSA/Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΚΑΒΙΩΤΙΣΣΑ OP LIMNOS


Om de verwachte hitte voor te zijn, beginnen mijn vrouw A en ik vroeg in de ochtend aan onze wandeling door de Kákavosbergen in het zuidwesten van het eiland Límnos. Doel van deze tocht is het kerkje van de Panagía Kakaviótissa. Het laatste gedeelte van het traject is flink klimmen over een mooi monopáti dat in het eerste gedeelte trappen heeft die met Europese subsidie zijn aangelegd. Het kerkje en de locatie zijn de inspanningen meer dan waard: een spectaculaire plek, in en onder een ogenschijnlijk ontoegankelijke rots.



Vier muren zonder dak is alles wat er over is van een klooster dat sinds 1305 behoorde tot een metóchi van het Megístis Lávrasklooster. In dat jaar namen monniken die tot het klooster behoorden, hun toevlucht tot het kerkje om zich te beschermen tegen de aanvallen van de Turken. 


De monniken kwamen van het nabij gelegen eilandje Agios Efstrátios (Grieks: Άγιος Ευστράτιος), dat door een chrysobul (decreet) van de Byzantijnse keizer Vasílios de Bulgarendoder in 1021 eigendom geworden was van I.M. Megístis Lávras. Het eilandje kreeg toen de naam 'Eiland van de jongeren', omdat er zoveel jonge monniken verbleven. Het Lávrasklooster bezit nog steeds een groot deel van de grond van het eiland en verhuurt die aan de lokale bevolking.

Panagía Kakaviótissa heeft als feestdag de dinsdag na Pasen, Heldere dinsdag. Op deze dag wordt in het kerkje de Goddelijke liturgie gevierd in aanwezigheid van de ikoon van de Panagía. Bewoners van een naburig dorp, die haar door het jaar bewaren, brengen haar dan naar boven. De laatste monnik van de metóchi, zo vertelt het verhaal, vertrouwde de ikoon in een ver verleden toe aan een herder van het dorp, voordat hij zelf naar de Agion Oros vertrok. De Panagía Kakaviótissa-ikoon is een Παναγία Ρόδον το Αμάραντον-ikoon, de niet-verwelkende Roos.




  















zondag 7 juli 2013

261 - AGION OROS EN LIMNOS/ΛHΜΝΟΣ: ZONSONDERGANG/ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ, DEEL 2/2

De zon vanaf de westkust van Limnos achter de majestueuze Athosberg zien verdwijnen is een bijzondere gebeurtenis, zie blog 260.

In teksten van oude Griekse en Romeinse schrijvers staat zelfs te lezen, dat twee keer per jaar, tijdens de zonnewende op 21 december en 21 juni, de schaduw van de hoge Heilige Berg geprojecteerd werd over de zee tot op de markt van Mírina, omdat de zon dan precies achter de top van de berg ondergaat.

Helaas heb ik dit niet zelf kunnen vaststellen, ook al was ik op 21 juni in Mírina. Zie ook mijn foto's. Natuurlijk is de precieze plek waar je staat van belang en niet te vergeten het zicht. Maar de moderne bebouwing maken het vinden van die juiste plek niet gemakkelijk.

Merkwaardig vind ik wel nog de beschrijving hierover in mijn ROAD-editions kaart van Limnos. Daarin is sprake van 21 mei en 21 juli.



Een afbeelding van de zon achter de Athostop is moeilijk te vinden. Op de fotosite van Eleni Meleniou staat een mooie, die dan wel op 12 augustus is gemaakt, en, aan de rotsen te zien, ten noorden van het huidige Mírina :


woensdag 3 juli 2013

260 - AGION OROS EN LIMNOS/ΛΗΜΝΟΣ: ZONSONDERGANG/HΛIΟΒΑΣIΛΕΜΑ, DEEL 1/2


Als ik in Griekenland wandel doet iets mij altijd wel aan de Heilige Berg Athos denken. Vorige maand was dat plotseling heel concreet. Ik liep met mijn vrouw A midden op de dag over de 'periferiakó' van Mírina (hoofd'stad' van het eiland Limnos), van het dorp naar ons appartement. De zon brandde heerlijk aan een stralend blauwe lucht. Plotseling verscheen een nogal vage donkere verkleuring aan de rand van de zee, het zicht was niet echt helder: de Athosberg. Hij was voor mij bijna alleen met het blote oog waarneembaar, in ieder geval nauwelijks voor mijn eenvoudige fotocamera. Maar ja, de afstand is dan ook bijna zestig kilometer!

Bij een ondergaande zon, wist ik, kon ik meer succes hebben. En ja, vanaf het terras van restaurant To Kíma zag ik hoe de lucht achter de Heilige Berg rood kleurde en de Berg zelf zich langzaam maar zeker liet zien. Een prachtige ervaring! Het blijkt immers niet altijd prijs te zijn, zo heeft de ervaring inmiddels geleerd. Een beetje helder weer zonder (al te veel) wolken is zeer gewenst.