CYP 02 - KLOOSTERS EN KERKEN ALS NOORD-CYPRISCH CULTUREEL ERFGOED, DEEL 2/ : DE KERK VAN DE HEILIGE EVLALIOS EN HET KLOOSTER PANAGIA ACHIROPÍITOS, LAMPOUSA

Zo'n kilometer of vijftien ten westen van Kirénia (Girne), waar wij verbleven, staat bij de kleine landpunt Lampoúsa (Lápithos) een kerkje eenzaam en alleen op het strand. Een paar honderd meter verderop bevindt zich ook een kerkje, opgesloten in een Turkse legerplaats, het katholikon van een verlaten klooster. 

Het eenzame kerkje staat er wat verwaarloosd bij. Eén van de twee houten deuren is naar binnen gevallen, maar een ijzeren hek verhindert toch de toegang. De beperkte blik naar binnen levert een zicht op kale muren op.

Bier/wijn/.. drinkende Turks-Cyprische jongemannen op de hoek van de kerk, die gewijd is aan de Heilige Evlalios, bederven het plaatje. 

De Heilige Evlalios was de eerste bisschop van Lampousa en aartsbisschop Neofítos liet deze Byzantijnse-Gotische kerk in de 15e/16e eeuw bouwen op de resten van een oudere kerk die teruggaan tot de zesde eeuw. De kerk was al jaren voor de tweedeling van Cyprus verlaten en in onbruik geraakt.  Thuis vond ik beelden van de binnenkant:

Een eindje ten zuidwesten van de Heilige Evlalioskerk staat het Achiropíitosklooster, gevangen in een Turks legerkamp. Een bord op het hek verbiedt natuurlijk het maken van foto's en de rondlopende soldaten maken iemand wel voorzichtig.

Het klooster dankt haar naam aan een ikoon van de Moeder Gods die 'zonder mensenhanden is gemaakt'. Die ikoon was volgens de traditie op wonderbaarlijke wijze door de Panagía verplaatst van Klein-Azië naar Cyprus om aan de moslims te ontkomen.......


Het klooster is in de elfde eeuw gebouwd op de fundamenten van een basilica uit de zesde eeuw. Het is daarna diverse malen verbouwd in diverse stijlen. Zo is er naast de twee koepels, een Gotische narthex (foto). Foto's van de kerk zelf in de legerplaats zijn er heel weinig. Deze foto, uit 1973, is misschien wel één van de laatsten. 


Het Achiropíitosklooster (Παναγία Ἀχειροποίητος) had sinds het begin van vorige eeuw geen monniken meer. Na de onafhankelijkheid van Cyprus (1960) maakten Griekse soldaten, maar ook schapen en herders gebruik van het complex en na het conflict in 1974 nam het Turkse leger er zijn intrek. Daardoor is het katholikon en de bijbehorende gebouwen tot op de dag van vandaag voor een bezoeker ontoegankelijk.
(foto Παναγία Ἀχειροποίητος in 1973 35 mm by Shirazibustan - Own work. Licensed under CC BY-SA 4.0 via WIKI 2)

Naschrift

Nadat ik het bovenstaande had geschreven vond ik op internet nog drie foto's van de kerk zelf, één uit het begin van  deze eeuw(?) (links), één uit 2014(?), en een ongedateerde historische foto, met de kerktoren.

Ook hebben in 2014 deskundigen uit Florence een digitaal onderzoek verricht: