Vandaag, zondag 24 maart 2013, de eerste zondag van de Grote Vasten, vieren we de Triomf van de Orthodoxie. Het is de overwinning van de ikonenvereerders in de ikonenstrijd. We herdenken het einde van die strijd, het ikonoklasme (726-843), en het weer opnieuw toestaan van de ikonenverering in de Orthodoxe Kerk. Het Tweede Concilie van Nikea (787) heeft het ikonoklasme veroordeeld. Het evangelie van deze zondag is te lezen bij de Heilige Apostel Johannes, 1, 44-52.
Priester Hildo Bos zegt in zijn preek over de Triomf der Orthodoxie het volgende:
Wat is dat voor een feest? Wat is dat voor een triomf? Is het misschien al Pasen? Nee. Is het misschien een feest waarbij wij Orthodoxen gedenken hoe fantastisch wijzelf zijn en hoe slecht alle anderen zijn? Ook niet. De Triomf van d Orthodoxie is een feest waarbij wij gedenken hoe de Kerk een pijnlijke scheuring in haar midden heeft overwonnen.
Een scheuring tussen diegenen die de verering van ikonen afwezen en diegenen die ikonen vereerden. En wie als winnaar -triomfator -uit de scheuring kwam was inderdaad de Orthodoxie - de juiste leer. De juiste leer, die zegt dat Christus waarachtig God en waarachtig mens is, en dat daarom een afbeelding kan worden gemaakt van die Godmens die ons verschenen is.
Dankzij die overwinning van de rechte leer hebben wij vandaag de ikonen. En wat is het een geluk dat wij vandaag die ikonen hebben! Immers, ikonen zeggen dingen die wij niet met woorden kunnen zeggen. Ikonen openbaren ons dingen die we niet kunnen zien. Ikonen leren ons dingen die we niet kunnen begrijpen.
De goddelijke natuur van Christus kan niemand afbeelden, maar de Godmens Jezus Christus kan worden afgebeeld zoals Hij ons verschenen is. De heiligheid van de Heilige Nikolaas kan niemand afbeelden, maar de Heilige Nikolaas zélf kunnen we wel afbeelden. De zaligheid van de Heilige Xenia kan niemand afbeelden, maar de Heilige Xenia zélf kunnen we wel afbeelden.
Trouwens - is het niet precies zo met u en mij? We kunnen een foto van onszelf maken, maar wat staan daar dan veel dingen niet op: alles wat in ons is, onze ziel, ons geweten, onze wil, onze herinneringen, onze gedachten, en nog veel dieper van binnen het beeld Gods binnen in ons hart, misschien beschadigd, maar nog steeds aanwezig. Al datgene wat de apostel omschrijft als de "verborgen mens des harten".
Vandaag vieren wij het herstel van de ikonen en de ikonenverering. De tijd van de vasten is voor ons allemaal een tijd waarin wij werken aan het herstel van onze innerlijke ikoon, het beeld Gods diep in ons binnenste.
